Saturday, 7 October 2017

Thingpui leh Coffee Chungchang

Thingpui leh coffee chungchangah hian rei tak ka ngawi tawh a, mahse nimin zing atang khan he Bible chang,  "Nimahsela hotute a then tam takin Isua an ring ta a; amaherawhchu Pharisaite avangin an inpuang lo, chutilochuan inkhawmna in hnawngin an awm ang; Pathian hnena ropuina ai chuan mihring hnena ropuina an duh zawk si a.” (John 12:42,43) tih hian ka rilru a luah tlut tlut mai a, chutih laia hetia thingpui chungchang a lo lan leh takah chuan ngawi lovin ka ngaihdan leh hmuh dan dik tak kan sawi ve ang e.  Thenkhat chuan min puhchhe viau ang tih ka hria, liberal, kohhran hmelma leh zawlnei EG White-I pawm lo leh a aia chhiain min puh ang tih ka hria.. chuvang rei tak ngawi ka ni a, mahse Bible chang ka rilru rawn ri atang hian  chunglamin ngawih hun a ti tawh lo niin ka ngai a, ka hmuhdan dik tak kan sawi ang a, kan nih nih kan ni mai aniang chu…..

Mizo Adventist-te kan kal fawr (extreme) bik:  Khawvel hmun danga Adventist-te chuan Mizo Adventist-ten thingpui kan ngaih ang hian an ngai ve lo, sa leh hmarcha, etc.. in leh ei lo tura an inzirtir ang hovin thingpui leh coffee hi in lo turin an inzirtir a, mahse mimal duhthlannaah an dah a, a duhin an in a, a duhin an in lo mai a ni.  Keini pawhin sa ei lo turin kan inzirtir a, mahse a duhin an ei a, a duhin an ei lo ang hi a ni awm e.  Mizo Conference President Pastor R Biakthansanga ngeiin min hrilh danin nikum (2016) Southern Asia Division presidential council (India rama conference, section, union, division president-te inhmuhkhawmna)-ah ngei pawh thingpui leh coffee hi an sem a, a ni erawh chuan a in duh loh avangin GC aiawh lo kal nen pawh an inhnial thu ama office ngeiah min hrilh.  Tin midang tawngkam atanga ka hriat danin kan Division tho principal council-ah ngei pawh thingpui leh coffee hi sem a ni.  GC level committee naah pawh sem a ni fo tih mi pakhat mai ni lo, mi tamtak sawi ka hria.  Korea ramah phei chuan thlasik laiin an biak in pawnah an chhawp thin nghe nghe.  Heng achung ka thil sawite avang hian mi thenkhat chuan Mizo Adventist-te chu kan tak bik a, khawvela kan kohhran dangte an kalsual laiin kan dik bikzia leh tak bik zia a lang niin an ngai mai thei.  Mahse he ngaihdan hi Mizo Adventist-te Pathian thu lama kan hniam zia leh theology-a kan than lohzia tarlangtu zawkah ka ngai.

Ellen G White-I thuziak kan man thiam loh zia tarlangtu a ni:  Thingpui leh coffee chungchanga keima mimal taka ngaihdan awmsa rawn tinghet tu chu khawvel pumpui pawha Ellen G White-I thuziak chungchanga kan mithiam berte zinga mi Michael Campbell-a a ni.  Hman kum lawka GC-in Pi White-I leh a zirtirna chhuichianna bu an siam “Encyclopedia of Ellen White” ziaktute zinga tel ve pha ngat a ni a, kan kohhran hruaitute’n Pi White-I chungchangah an rin rawl ber ti ila kan tisual awm lo ve. 2010 kum tir khan Mizoramah a rawn kal a, min zirtir dan chuan, Zawlneiin thingpui leh coffee in lo tura min zirtir chhan chu a thianglo hrim hrim lam ni lovin hriselna a ngaih pawimawh vang a ni.  Chuvang chuan hriselna dan dang, sa ei loh, hmarcha ei loh, exercise lak that, zing thawh hma etc.. nen thuhmuna ngaih tur a ni tiin min zirtir a, mahse a chunga ka sawi tawh ang khian Mizo Adventist-te hi Pathian thua kan la hniam vang ni maw, kan zinga mi thenkhatte nen an inhnial hrep a, mahse kan Mizo Conference President liam chiah ta, Pastor Zairemthanga erawh chuan Michael Campbell-a leh midangte an inhnialnaa Pu Campbell-a lam ka lo tan ve ngam avangin a office-ah kut thinga chibai meuvin lawm thu min hrilh bawk. 

Eng pawh ni se, Mrs White-I hian thirsakawr chuan te, damdawi ei te, football, tennis, cricket leh sport hrim hrim-te a khap vek a, tin ei leh in lamah pawh thingpui leh coffee chauh ni lovin, sa, pickles, hmarcha, chini, bawnghnute  leh artui thlengin ei a phal lova.  Thingpui leh coffee vawi 200 vel a sawina a awm laiin, sa ei a phallohna erawh vawi 1000 chuang a sawina hmuh tur a awm thung.  Mahse sa ei kan pawm zam viau laiin thingpui leh coffee kan haw leh viau si hi thil nihna tak tak ngaihtuah peih lova, pawn lawi taka kalphung pangai (pharisaic ho anga) awmsa vuan mai thin kan nihna ti langtu a ni.  Tin Mrs White-I hian sual (sin) tih hi a ngah khawp a, thingpui leh coffee hi sin tih a sawi tel avangin thenkhat chuan serious bikah an ngai a, mahse mi rel neuh neuh te, hriselna dan zawm loh hrim hrim te, chaw ei puar lutuk thlengin sual a ti a, mahse hengte erawh kan ngai zam leh hle si.  Thingpui leh coffee in tam vanga damdawiin dah ngai leh thih phah sawi tur bar kan hriat loh laiin kan ei leh in duh lutuk leh hriselna dan (Mrs White-in sual-sin tia a sawi ve tho) ngaih pawimawh loh vang erawh chuan mi tamtakin harsatna kan nei mek a ni.  Khawvel hmun danga Adventist-te chu midangte aiin an dam rei bik a, Mizorama Adventist-te erawh hriselna chungchanga kan kohhran zirtirna tak tak kan nunpui loh vang nge ni midangte aia kan dam rei bikna a lan lem loh hi.

Kan pharisai zia tarlangtu a ni: Pharisaite kalsualna chu a tak taka Krista sakhuana- hmangaihna, khawngaihna, dikna-te aia sakhua serh leh sang, ei leh in leh neuh neuh an ngai pawimawh zawk kha a ni.  Adventist thenkhatten thingpui leh coffee kan dona chhan hi midangte damrei se kan tih vang emaw, kan hmangaih vang emaw ni lovin sakhua serh leh sang kan ngaih pawimawh vang mai mai a ni.  An hriselna ngai pawimawh ni ila thingpui leh coffee aia ngaih pawimawh tur a tam (a chunga sawi tawh ang khian thingpui leh coffee in vanga damdawiina awm leh thihphah tumah ka la hre lo, hria in awm chuan rawn sawi ula).  Hman kum 2007 ni tain ka hria, MUP-in Mizo damreite dam rei chhan an chhui pawh khan, Mizote zinga damrei 10 thlan chhuahte kha naupan tet atanga mizo thingpui sen hang, zing atanga regular taka in thin deuh vek an ni tih an hmuchhuah kha.  Kan doctrine pawh ni lo, heti taka kan extreme pui hi chu Isuan, “Thosi thlifaia sanghawngsei lem leh si thinte u” a tih ang chauh kha kan ni ang tih hlauhawm tak a ni. 

Tin thingpui leh coffee in kan duhlohna chhan hi caffeine a awm vang niin a lang a, mahse caffeine dang awmna coca cola, chocolate te erawh engah vak mah kan ngai leh si lo.  Tin, caffeine awm lohna green tea leh de-caffeinated tea thlengin kan hnawl a, a aia hrisel lo favai thingpui kan in leh si.   Isua vekin, “phurrit hrehawm takte an siam a, mite an bel thin” a tih chauh kha kan ni ang tih hlauhawm tak a ni.  Kan tih theih chin chauh strict taka kalpuiiin kan theih loh erawh kan sawi zam leh mai mai thin niin a lang.

Hmasawn aia pipu tihdan zui duh zawkna a ni thei:  Pastor Lalkhawliana khan tihian min hrilh a, “Pu Lange-a(ATS dintu missionary) te nen kha chuan kan lennaah thingpui min hluiin kan in mai zel a, zingkhatah pawh in 4 in 5-te kan tlawh thin avangin thingpui kha puar lung khawpin kan in chang pawh a awm thin, mahse Pu Lowry-a kha mi duhkhirh chi anih avangin a rawn kal hnu kha chuan an in duh vak tawh lo” tiin ama chenna in ngeiah min hrilh.  Tichuan Mizo Adventist-te chuan tun thlengin thingpui leh coffee chu kan in ta lo char char a, tunlai thiamna hmangin thingpui hriselna te han hmuchhuak mahse, Galileo leh Brutus-a te hunlaia Science thiamna kohhranin a do ang mai khan kan ngaihdan awmsa mila Doctor-te hial pawhin an sawi loh chuan “an tham” kan ti leh zel a.  Cult (Vanawia pawl, Lalzawna pawl ang chi hi) ang mai kan ni ang tih a hlauhawm khawp mai.  Pharisai leh dark ages hunlaia Catholic ho tanchhan niawm tak- ‘in lo laklawh’ tih te, ‘kan kohhran zirtirna a ni lo’ tih te, hmangin thingpui leh coffee inte chu kan hmu sakhi a, thuneihna nei phei ila thenkhatte phei hi chuan kohhran atangin thingpui leh coffee inte hi kan thehchhuak ngei ang.  Mahse kan hriat tur chu Adventist-te hi hmasawn zel kan ni a, a hunlaia tha an tih kha a tha lo tih hriatchhuah anih chuan kan hnawl mai thin, chutiang bawkin hman deuh laia dik lo an tih kha dik tih hriatchhuah a nih chuan kan zawm leh mai thin, chumi entirna chu ‘Trinity” zirtirna hi a ni.  Kan kohhran dintu tamzawkte khan Trinity thurin leh Sunday serhna hi inang chiah niin an ngai a, mahse ngun taka zir anih hnuah Trinity hi Adventist-te thurin telh a ni ve ta chauh a ni.

Adventist leh kohhran dangte danglamna nia kan sawi thin chu thutak engpawh kan hmuh apiang pawm tura kan inpeih rengna hi a ni.   Kohhran dang unaute’n Sabbath dikna an hmuh pawha Sunday kan lo serh laklawh tawh sia, tia Sabbath an pawm duh lo ang mai hian thingpui leh coffee chungchangah pawh hian in lo turin kan lo inzirtir laklawh tawh si pawl dangin min hmusit ang tih vang mai maia duh loh tlat hi Adventist nihna laimu, hmasawn zel thin kan nihna phatsanna zawk a ni thei!

Khaikhawm ang:  Advenist’ten thingpui leh coffee in lo tura kan inzirtirna chhan chu caffeine a awm vang ani a, mahse caffeine awm lohna thleng thleng kan do ta zel hi chu kalsualna leh kalpenna zawk a ni.  Tin he laia ‘inzirtir’ tih hian Doctrine 28-ah emaw Baptismal vow-ah emaw a tel tihna a ni lo va (Baptismal vow hi 1935 thleng ka en a, Thingpui leh coffee hi ka hmu lo, kan Division baptismal vow-ah erawh thawkkhat lai khan an telh zawk a, an paih leh), hriselna ngai pawimawh turin kan inzirtirna kawngah kan ‘inzirtir tel’ ti ila a fiah zawk awm e.  Chuvang chuan a lo inte pawh zing exer la peih lo leh zan meng rei, sa la ei ang thova, kohhran zirtirna zawm lo an ni ti zawngin en a tha awm e.
Awle ka duh dan chu ni se coffee hrim hrim hi chu kan kohhran member-te hian in lo thei ila, in pawhin in tam lo ila, caffeine awm lohna thingpui leh green tea-te erawh a ruk ni lo, a langa kan “in ngam” a hun tawhin ka hria.  Tin, miin an duh lo anih chuan green tea leh de-caffeineited thlengin in lo mai se la, a duh anih leh coffee pawh chu lo in se la, insawisel vak vak lovin, inkhei chiam chiam lo ila, sa ei lo tura kan inzirtir a, a ei leh ei lote pawh kohhran khatah hlim taka kan awm za ang hian awm thei ila tih hi ka duh ber chu a ni.  Hei aia buaipui tur dang pawimawh zawk atam hi….


No comments:

Post a Comment